Iran! Een land waarvan we vooraf wisten dat reizen een uitdaging ging zijn. Een visum verkrijgen, geen mogelijkheid om te pinnen, het klimaat, de regels. Een land waarvoor we gewaarschuwd werden. Maar ook een land waarvan we wisten dat voorgaande reizigers enthousiast waren, over de mensen en de cultuur.

Een land dat momenteel in onrust verkeert, zoals velen van jullie wel via het nieuws vernomen zullen hebben. Wij zijn inmiddels zelf uit Iran vertrokken, maar willen jullie toch nog veel vertellen over de bijzondere ontmoetingen, de cultuur en de ongeëvenaarde gastvrijheid van de Iraanse bevolking. De recente gebeurtenissen in Iran stemmen ons verdrietig, maar getuigen ook van de grote onvrede onder de bevolking en het onrecht dat de mensen (vooral vrouwen) wordt aangedaan. Dit onrecht en deze onvrede voelden en zagen we bijna dagelijks. Geen internationaal betaalverkeer, beperkt in de handel met het buitenland, extreem oude en vervuilende vervoersmiddelen en lage lonen onder slechte omstandigheden. Er is een enorme werkeloosheid onder de jonge bevolking en enkelen proberen het land te ontvluchten op zoek naar mogelijkheden. Een overheid die extreme controles uitvoert en van tijd tot tijd het internet blokkeert om de organisatie van protesten tegen de bestaande regering te bemoeilijken. Tot een aantal jaar geleden mochten vrouwen geen fiets besturen in Iran. Onvoorstelbaar in onze ogen! Een huisdier hebben en je hond uitlaten: het is verboden in Iran. Onze mond viel open van verbazing. Als vrouw zijnde in het openbaar zingen: verboden! Waarom?! Lange mouwen, lange broek en hoofddoek voor vrouwen: verplicht. En er is zelfs een religieuze kledingpolitie die erop toeziet dat de regels worden nageleefd. De dood van de 22-jarige Mahsa Amini, die werd gearresteerd door de politie omdat ze haar hoofddoek niet droeg op de manier die vereist is en niet veel later overleed, heeft geleid tot de protesten die er nu gaande zijn, maar zijn gestoeld op de jarenlange onderdrukking van de mensen in dit land.

Lees hieronder verder over onze ervaringen in Iran. Om te beginnen met een quote van een jongeman, die probeert een betere toekomst voor zichzelf te vinden en uitlegt wat het voor hem betekent om buitenlandse mensen te zien.

“I think it is very good that you travel around the world and experience something new every day. It is really interesting for me and my plan for the future is to go and see different countries, people and cultures on the planet. It’s great that I met you and this means for me that I want to travel to different countries. This is like a sign for us. I was very happy to meet you. I would like to say these words to you and now I said them so that I don’t forget it.”

Omid, Iran.

Na twee rustdagen vlakbij de grens van Turkije en Iran gaan we vandaag de grens over. We beginnen met flinke tegenwind en veel pantservoertuigen die af en toe langs de kant stoppen en dan weer verder rijden. Na eerst in de autorij te hebben gewacht, moeten we naar de wachtrij binnen voor een stempel. De Turkse grenspolitie is verontwaardigd dat we geen stempel hebben gekregen bij binnenkomst in Turkije, maar na wat moeite vinden ze ons in het elektronische systeem. Binnen is het duwen en trekken en worden onze fietsen door een te smal dranghek getrokken en krijgen we een exit-(auto)stempel. Zonder bagage controle zijn we na 2 uur door de grenscontrole! Als we vervolgens een uitweg zoeken tussen de vrachtwagens ademen we alleen maar uitlaatgassen. Hier rijden geen moderne auto’s met roetfilter, maar oude Franse modellen (met Peugeot als aanvoerder) of een lokale rommelbak. Het valt op dat bijna alle auto’s wit zijn, op de blauwe Nissan pick-ups na. De Nissans worden gebruikt om letterlijk alles in te vervoeren. Ze worden niet meer gemaakt door Nissan, maar worden wel nog geproduceerd in Iran en dan plakken ze er een Nissan logo op ;). Nog een paar andere voorbeelden:

• KFC (Kettucky Friend Chicken) = HFC
• Snickers = Dominickers
• Magnum = Magnulia
• McDonald’s = Mash Donald’s
• Subway = Freshway
• Pizza Hut = Pizza Hat

We rijden snel door en komen aan in Maku. Ons geld moet nog worden omgewisseld, want pinnen gaat niet in Iran, en we hebben nog geen slaapplek en onze maag begint te knorren. Twee voorbijgangers geven aan dat geld wisselen hier niet gaat, maar ze willen ons een lift geven terug naar het grensdorp. Nadat we bij het eerste het beste hotel zijn aangekomen rijdt Eloy mee terug, een spannend avontuur zonder gordels tussen de auto’s door op de racebaan. Uiteindelijk komt hij terug zonder geld omdat de wisselkoers die men aanbiedt minder dan de helft is die op internet staat. Later blijkt dat Iran een eigen wisselkoers hanteert die elke dag onder wisselkantoren wordt gecommuniceerd via WhatsApp. Er is ook geen restaurant in de buurt open, dus met onze laatste Turkse lira’s kunnen we bij een supermarkt wat vlees en groente kopen voor in onze instant noodles. Geld wisselen kan pas weer in het volgende dorp, maar als we met lira’s willen betalen voor brood wordt er vreemd gekeken. Er kan alleen maar met de Iraanse bankpas betaald worden bij de bakker. Een klant vraagt hoeveel broden we willen en duwt dan na te betalen het gigantische brood in Eloy’s handen. Even later krijgen we van een fruitboer langs de weg nog wat vers fruit.

Hoewel het zeer lekker is, blijkt het voor Eloy funest want in het gehucht dat volgt moet hij tweemaal overgeven. En daarna nog eens. We moeten echter door, want er is hier niets. Later, als het echt niet meer gaat, rusten we onder de enige schaduw van het enige huis in deze woestijn. Het blijkt een groenteplantage te zijn en we worden warm verwelkomd. Eloy rust op bed en Audrey maakt kennis. We lunchen en als Eloy zich uiteindelijk iets beter voelt, wordt er een lift geregeld naar het volgende dorp waar we een hotel hebben gevonden. Uiteindelijk belt een van de werknemers ook nog naar een vriend die er woont en daar kunnen we thuis overnachten. Alleen de chauffeur heeft dit niet meegekregen en we kunnen elkaar voor geen woord verstaan. Een Iraanse simkaart hebben we ook nog niet kunnen regelen, dus geen internet. Na 10 rondjes door de stad en veel handen en voetenwerk komen we toch bij de juiste mensen terecht denken we.

We lopen een werkplaats van een monteur binnen waar we onze fietsen kunnen stallen. De verdieping erboven is ons gastenverblijf. Vader en moeder gaan naar een feest en hun zoon komt later. Als ook Audrey’s maag zich heeft omgekeerd en Eloy nog niet volledig is hersteld, gaan we snel op bed liggen. De dag erna gaat Eloy samen met de zoon de stad in om geld te wisselen, een simkaart te kopen en te zien hoe het leven eraan toe gaat. ‘s Middags eten we lunch met de gehele familie en vraagt de zoon op welke manier hij kan investeren in Nederland. Hij heeft net als zijn vader gestudeerd, maar er zijn te weinig faciliteiten in Iran om de kennis te benutten waardoor hij het geluk elders wil zoeken. Dit verhaal zullen we helaas nog vele malen van Iraniërs te horen krijgen. Als we aan het eind van de middag een pickup truck ‘bestellen’, nemen we afscheid. Moeder heeft een ambachtswinkel en geeft ons een souvenir mee. Daarna wordt ons veel geluk gewenst middels een Islamitisch ritueel door driemaal onder de Koran te lopen en vervolgens water en suiker na te gooien. Met tranen in de ogen geeft de moeder ons een afscheidsknuffel.

In Marand komen we terecht bij de familie van Peyman. Hij woont traditiegetrouw met zijn vrouw en zoon boven het huis van zijn ouders. We eten in kleermakerszit op de grond (Eloy is nog altijd niet lenig genoeg om het lang vol te houden). De gebakken rijst boven op de gekookte rijst is een delicatesse, ze schijnt binnen families regelmatig om gestreden te worden. Als Software Engineer kent Peyman goed Engels en leren we opnieuw veel van de Iraanse cultuur. Zo ook het begrip ‘Taarof’. In de regels van gastvrijheid vereist taarof dat een gastheer alles aanbiedt wat een gast zou willen, en een gast is evenzeer verplicht om het te weigeren. Dit ritueel kan zich meerdere keren herhalen (meestal drie keer) voordat de gastheer en de gast uiteindelijk bepalen of het aanbod en de weigering oprecht zijn, of gewoon een blijk van beleefdheid. Vergelijkbaar met het betalen van de rekening als je samen gaat uiteten is het een vorm van respect. Het kan echter wel zeer verwarrend zijn.

Als we de volgende dag naar Tabriz willen fietsen, beginnen we aan een klim omhoog tot 1800 meter, maar we doen er bijna 4 uur over. We zijn nog niet fit, het is te heet en het verkeer is verschrikkelijk. We hebben het gevoel alsof we de hele dag benzine ademen en onze longen nu al zwart zijn. In Iran dient Audrey in het zicht van anderen een ‘hijab’ (hoofddoek) te dragen. Het is echter bijna niet uit te houden in deze hitte. Helaas zijn er ook niet zoveel waterkraantjes om te koelen zoals in Turkije. Even verderop verplicht een boer, die fruit aan het verkopen is langs de weg, ons tot stoppen en komt hij direct met water en fruit aangerend. Dat komt als een waar geschenk! Het is ongelooflijk hoeveel mensen vanuit de auto roepen ‘Welcome to Iran’. Even later komen we langs oranje/roze gekleurde bergen. De kleuren zijn prachtig, maar het is zo heet dat het moeilijk is om ervan te genieten.

Gelukkig doemt verderop een dorp op waar we de grootste fles cola kopen en ijsjes. Nadat we nog wat moeite hebben het juiste bedrag te betalen (de munteenheid is Rial, maar men praat in Toman wat 10x meer waard is, en voor de spraak laat men de duizendtallen of soms de extra nullen vaak weg om het eenvoudig te houden… Snap je het nog? 1 euro = 300.000! rial = 30.000 Toman, en in spreektaal 30… of 3 of 300, dat moet je zelf even uitvogelen😏). Dan ploffen we neer op de stoep en koelen bij een kraantje. We besluiten niet meer te fietsen boven de 35 graden. We zoeken naar een plek om rustig te zitten tot het wat afkoelt, maar die vinden blijkt moeilijker dan gedacht. Verderop is een winkeltje en we kopen opnieuw ijs nadat de man ons thee heeft aangeboden uit een gigantische ‘theetank’. Via Google Translate vraagt de man of de hijab niet moeilijk is om te dragen en Audrey knikt. De man gaat verder en zegt dat 70% van de bevolking tegen de verplichting is, maar er weinig tegen te doen valt. We blijven nog een tijdje praten. We geven aan dat er zoveel mensen op straat naar ons toeteren en we soms niet weten of dit als aanmoediging is bedoelt of dat we aan de kant moeten gaan. De winkelier zegt dat het sowieso als begroeting bedoeld is. ‘Als ik een toerist zie, begroet ik ze uit de grond van mijn hart en dat vinden Iraanse mensen leuk’, aldus Google Translate.

‘Als ik een toerist zie, begroet ik ze uit de grond van mijn hart en dat vinden Iraanse mensen leuk’

Winkelier in Sufian

Een paar uur zitten we uitlaatgassen van zwaar vervuilend verkeer in te ademen. De trucks zijn oldtimers, de automatten worden op straat verkocht, de waterpijpen ernaast. De overvolle blauwe Nissans zijn kunstwerken op zich, het lijken voorbijrijdende hooibalen. Het is een belevenis op zich.

Als het enkele graden is afgekoeld fietsen we een klein stukje verder als Eloy een chauffeur van een geparkeerde pick-up probeert aan te spreken. Het is Hamid, hij spreekt geen woord Engels maar gebaart dat hij ons graag wil meenemen naar Tabriz. Hij komt er sowieso langs en kan het gezelschap gebruiken. De fietsen worden snel achterin geladen en in nog geen 5 minuten zitten we in de auto met nog 35 km te gaan. Gelukkig maar, want het begint al te schemeren. Aangekomen bij Tabriz, zet hij ons af bij het treinstation. Daar horen we meermaals ‘Welcome in Tabriz’. Terwijl Eloy (tevergeefs) informeert over treintickets, loopt een stel meisjes een aantal keer langs Audrey en durven dan verlegen naar haar toe te komen. Ze stellen wat vragen en een van hen excuseert zich voor haar beperkte Engels. Ze zegt ‘You are so beautiful’. Ze willen graag een foto, ons Instagramprofiel en lopen dan weer weg. Even later komen ze terug met grote stukken chocoladecake en al giechelend zwaaien ze als we wegrijden. Dan is het donker en gaat de overlevingsmodus aan. Het verkeer is chaos. Geen regels, stoplichten worden genegeerd, invoegen kan altijd, ook als er een fietser langs rijdt. Na heel wat angstzweet en ik-ben-er-bijna-geweest-ervaringen komen we bij het hostel aan. De deur gaat open en de rust keert weder. Een groene oase midden in de stad, geen getoeter, geroep of gevaar meer. Direct komt er een Duitse fietser aan! ‘Hi guys!’. Hij blijkt jarenlang bij het Rode Kruis te hebben gewerkt maar is nu gestopt en gaat richting Pakistan. Maar hij wil de hele wereld over. We praten lang en gaan pas laat slapen, maar het is fijn om even te spreken met mensen die hetzelfde aan het doen zijn: de wereld over per fiets.

In Tabriz wonen ongeveer anderhalf miljoen mensen. De stad ligt in de provincie West-Azerbeidzjan en in Iran wonen meer Azerbeidzjanen dan in Azerbeidzjan zelf. De gesproken taal is Azerbeidzjaans-Turk, maar officieel Perzisch/Farsi. Tabriz komt vooral ‘s avonds tot leven, omdat het overdag bijna 40 graden is. Als het iets is afgekoeld, lopen we richting de grote bazaar. Eerst komen we langs de Jameh moskee en wagen we ons leven diverse keren om de weg over te steken. Chaos! De grote bazaar staat op de lijst van werelderfgoed en bevat 6500!! winkelstalletjes. Van snoepgoed, tot ontvelde lamskoppen, kippenpoten en groente. Waspoeder, schilderijen, kaas en tapijten: ogen tekort om alles in je op te nemen. Het is overweldigend. Het valt op dat overal waar we gaan of staan mensen ons aanstaren. Het lijkt alsof ze iets willen vragen, want ze gapen in ieder geval niet subtiel.

Vanuit Tabriz nemen we een nachtbus naar de hoofdstad, Teheran. De komende dagen blijft het immers boven de 35 graden en weinig verantwoord om te fietsen door de woestijn. En gezien we maar een visum van 30 dagen hebben, biedt de bus een goede oplossing om afstanden te overbruggen. Aangekomen op het enorme busstation weten we dat we moeten gaan onderhandelen over het busticket van de fietsen. Het is overduidelijk dat we toerist zijn, dus de busmaatschappij probeert ons een oor aan te naaien door nog eens meer dan 2 keer het buskaartje te vragen. Nadat Audrey een vurige discussie aangaat en de man vraagt of ze zwanger is, gaat hij omlaag met de prijs, want we weten wat de prijs ongeveer moet zijn. Het blijft een spelletje. Nadat we betaald hebben blijkt dat de bus helemaal geen plaats heeft, omdat er allerlei materiaal en banden in het ruim liggen. Na opnieuw een discussie te hebben gevoerd, gaat 1 van de 2 fietsen hangend in het trapgat mee. De overige passagiers lachen er een beetje om en weten niet wat ze meemaken. Van slapen komt niet veel, maar we komen uiteindelijk wel heelhuids in Teheran aan!

In Teheran fietsen we naar onze host Navid. Hij leeft samen met zijn honden Leo en Shiba en laat ons voor een paar dagen onze eigen gang gaan. Niet veel later na onze aankomst doet Navid een middagdutje, en gezien we nog een beetje brak zijn van de bus doen we hetzelfde. Het is vrij gebruikelijk in Iran merken we later om tijdens de siësta naar binnen de trekken en bij te slapen. Men leeft dan ook vooral in de avond en nacht. Lunchen gebeurt dan ook pas rond 14.00-15.00 uur en avondeten vaak om 23.00 uur. Hier moeten we nog even aan wennen.

Navid stelt voor om de volgende dag een wandeltocht te maken in het nabijgelegen gebergte. Om de hitte te vermijden vertrekken we om 6 uur ‘s ochtends, dus het is opnieuw een korte nacht. De wandeling richting een (opgedroogde) waterval is echter prachtig en Navid bereidt de lekkerste omelet die Eloy sinds lange tijd heeft gehad (geheim van de kok: dadels en honing). ‘s Avonds heeft Navid afgesproken bij vrienden thuis en gaan we met hem mee. Alcohol is verboden in Iran, maar dat weerhoudt mensen er niet van om het op alternatieve manieren te krijgen. We krijgen een proeverij van zelfgestookte biertjes en wijn. Iedereen heeft wel iets gebrouwen en ze kijken vol verwachting naar onze reactie op de smaak gezien wij weten wat ‘echt bier’ is. En toegegeven, het smaakt goed en we hebben een gezellige avond.

De volgende dag bezoeken we een de bekende Tajrish bazaar in het Noorden van de stad en proeven allerlei vreemde dingen. ‘s Avonds gaan we naar de observatietoren met een bijzonder uitzicht over Teheran. Naast de oranje kleuren is er een zwarte mist zichtbaar boven de stad en daarmee is het helaas één van de sterkst vervuilde steden van de wereld.

We nemen afscheid van Navid en fietsen opnieuw door Teheran. We zien langzaam voor onze neus de Azadi-toren opduiken en nog wat taxichauffeurs willen graag met ons op de foto. De toren is een monument ter ere van de Sjah en moet symbolisch de poort naar de Westerse wereld voorstellen.

Dan gaan we naar het busstation. Achter ons zitten een moeder en haar zoon Abbas, die op dezelfde bus wachten en ons zonder aarzelen uitnodigen bij hen thuis in Isfahan. Het landschap tijdens de 6 uur durende busrit is één en al woestijn en rotsen. De thermometer geeft 39 graden aan en de weg is een racebaan. Één keer raakt een vrachtwagen bijna de bus, omdat de bus rechts inhaalt en deze vervolgens moet uitwijken naar de vluchtstrook. Gelukkig fietsten wij daar niet… Maar de zonsondergang in de woestijn, magisch! Oordeel zelf!

Tot de volgende!

Liefs,

Audrey en Eloy